Hart van het landgoed was een groot buitenhuis in neoclassicistische stijl dat 1848 werd gebouwd door de toenmalige eigenaar Eduard van der Oudermeulen. Eerder stond daar een boerderij die in het midden van de 18e eeuw werd veranderd in een buitenverblijf met de naam ‘Rust en Vrueghde’.

Omstreeks 1904 kwam Rust en Vreugd in bezit van de Rotterdamse reder Philippus van Ommeren en zijn vrouw Wilhelmina Alida de Voogt. Eerst woonden zij in het grote huis met 30 kamers. Mevrouw van Ommeren was zeer actief in het bestuur van vrouwenvereniging Tesselschade en met regelmaat werden dames die dat nodig hadden, uitgenodigd om te komen logeren. In 1923 lieten de Van Ommerens voor zichzelf een nieuwe villa bouwen en het grote huis werd rusthuis. De sociale betrokkenheid van het kinderloze echtpaar resulteerde verder in de bouw van het Johannahuis en appartementencomplex WAVO-park; de handelsgeest van de stichter zorgde voor uitbreiding van de gronden tot het omvangrijke landgoed dat we nu kennen.

Een bijzonder element van Rust en Vreugd is de historische tuinmuur, gelegen ten noordoosten van het oorspronkelijke hoofdgebouw dat in 1987 werd vervangen door het huidige appartementengebouw met dezelfde contouren. De rechthoekige moestuinmuur, gemaakt van rode baksteen en gedateerd tussen 1822 en 1848, is voorzien van rode dakpannen en wordt geschraagd door steunberen. Een ijzeren spijlenhekje vormt de afsluiting van de smalle doorgang.

Door de jaren heen is een deel van de tuinmuur verdwenen en vervangen door betonnen delen, terwijl het bestaande gedeelte achteruit is gegaan en nodig aan herstel toe is. De voorgenomen werkzaamheden omvatten restauratie en renovatie van het bestaande deel en herbouw van het verdwenen gedeelte met materiaal uit de oorspronkelijke tijd. Dit herstel draagt bij aan het behoud van het monument en versterkt het cultuurhistorisch belang van het landgoed.

Herstel en beheer van de tuinmuur en andere parkonderdelen zorgen ervoor dat de kennis en rijke historie van Rust en Vreugd behouden blijven. Na de werkzaamheden zal de tuinmuur beter zichtbaar zijn en een van de blikvangers vormen tijdens een wandeling over het landgoed.

Een groot deel van de buitenplaats is opengesteld voor publiek (tussen zonsopgang en zonsondergang), waardoor bezoekers kunnen genieten van de rijke geschiedenis en de prachtige omgeving.

In maart 2022 werd het formele startsein gegeven voor de uitvoering van maatregelen zoals vastgelegd in het Herstel- en Beheerplan voor Historisch Landgoed. Gedurende de eerste maanden van 2022 en de winter van 2022/2023 vonden vonden onder meer vellingen en dunningen plaats; de resterende werkzaamheden werden in het najaar van 2023 uitgevoerd. Een belangrijk deel van deze maatregelen werd gesubsidieerd middels het programma Erfgoedlijnen van de provincie Zuid-Holland.

Nu er ruimte, licht en lucht is gecreëerd, zal worden overgegaan tot de aanplant van bomen en (sier)heesters op locaties waar deze zijn weggevallen en waar het herstelplan dit aangeeft. Deze fase markeert de afronding van het groenherstel. Stichting Rust en Vreugd is de de provincie Zuid-Holland zeer erkentelijk voor de toegekende financiële ondersteuning. De volgende projecten staan op het programma:
• Afronding van het herstel van ‘de Lepel’
• Herstel door aanplant van (jonge) bomen
• Herstel door aanplant van (sier)heesters
• Herstel van de walkant van de nieuwe vijver

Oorspronkelijk kende ‘de Lepel’ aan weerszijden een eikenrij. Enkele oude eiken geven nog steeds de lijn van beide rijen aan. Tegenwoordig is er een taxushaag aan de binnenzijde van de verdwenen rijen die de open ruimte vernauwt. Door de taxushagen te verwijderen en de bomenrijen opnieuw aan te planten, wordt de oorspronkelijke aanleg van ‘de Lepel’ hersteld en beschermd.

Elke buitenplaats kent bijzondere, beeldbepalende bomen die opvallen door hun bloeiwijze, kleur, bladtextuur en vorm. Veel van deze bomen zijn in de loop der tijd verdwenen. Nu dode, zieke en concurrerende bomen in fase 1 van het herstelplan zijn verwijderd, is er ruimte om deze bijzondere bomen opnieuw aan te planten. Ook normale bomen worden aangeplant om boomgroepen, bomenrijen of bosranden te completeren.

De (sier)heesterlaag is op verschillende locaties verdwenen door langdurige concurrentie van de bomenlaag en het einde van de levensduur van de heesters. Nu er ruimte, licht en lucht is, kunnen deze heesters opnieuw worden aangeplant.

De walkant van de nieuwe vijver, aan de zijde van de Van Ommerenlaan, is aangetast door afkalving en opslag op de oever, waardoor het zicht over de oeverlijn is verdwenen. Door de walkant vrij te maken en te herstellen, krijgt de nieuwe vijver haar oorspronkelijke vorm en aanzicht terug.

Door het herstel van ‘de Lepel’, de aanplant van bomen en de herplant van de (sier)heesterlaag zal het historische landgoed weer als compleet worden ervaren. Blikvangers verhogen de zichtbaarheid van de herstelde structuur en opbouw; een aantrekkelijker landgoed zorgt voor meer bezoekers en een positievere beleving. Het herstel zorgt ervoor dat de kennis en rijke historie van de buitenplaats behouden blijft en benut kan worden bij het vertellen van het verhaal over de buitenplaats. De aandacht die de Stichting Rust en Vreugd aan het landgoed geeft, zal een inspiratiebron zijn voor de eigenaren van andere monumentale buitens binnen de gemeentegrenzen.